8 lutego 2002 roku w Hufcu odbyła się zbiórka drużynowych i funkcyjnych. Zbiórka była poświęcona tradycjom w drużynie harcerskiej.
Dlaczego wszyscy ciągle mówią o tradycji? Dlaczego zwyczaje w naszych drużynach są takie ważne? Dlaczego powinniśmy przywiązywać dużą rolę do naszych obrzędów?
ZWYCZAJE I OBRZĘDY
Zwyczaje i obrzędy jakie obowiązują w drużynach harcerskich są tym, co nas odróżnia od innych organizacji. Dla harcerzy są bardzo ważne.
Czym są zwyczaje? To tradycyjne wzorce zachowań w drużynie. Obrzędy mają uroczysty, symboliczny charakter. Obrzędem jest więc złożenie przez harcerza Przyrzeczenia Harcerskiego. Zwyczajowo odbywać się to może pierwszej obozowej nocy. I to już będzie zwyczaj. Taka jest różnica między zwyczajem a obrzędem.
PO CO NAM TO WSZYSTKO?
Zwyczaje i obrzędy stanowią podstawę więzi poszczególnego harcerza z drużyną i harcerstwem. Świadomość tego, że każdy harcerz składa Przyrzeczenie i każdy zdobywa stopnie pomaga związać się z grupą, jaką są harcerze. Ludzie w wieku naszych harcerze mają szczególnie mocną potrzebę przynależenia do grupy. To po pierwsze.
Po drugie harcerze mają świadomość, że ich drużyna różni się od innych. Łatwiej im się utożsamić z drużyną kilkunastoosobową niż z dwustutysięcznych związkiem.
Po trzecie drużynowy może wykorzystywać zwyczaje do utrwalania pewnego modelu zachowywania się w określonych sytuacjach.
KIEDY ZWYCZAJ STAJE SIĘ ZWYCZAJEM?
O zwyczaju w drużynie można mówić wtedy, kiedy wszyscy jej członkowie postępują zgodnie z przyjętymi wzorcami. Jeżeli wszyscy harcerze w drużynie zaczynają zachowywać się podobnie w podobnych sytuacjach i kiedy dla wszystkich te zachowania mają taką samą treść, wtedy powstaje zwyczaj. Jeżeli danego kanonu powszechnie nie przestrzega się – wtedy o zwyczaju mowy być nie może. Ewentualnie może być mowa o zwyczajowym nieprzestrzeganiu jakiejś normy. 🙂
ZWYCZAJE WŁASNE I OGÓLNOHARCERSKIE
Zwyczaje i obrzędy można podzielić na własne i ogólnoharcerskie.
Ogólnoharcerskie to takie, które obowiązują wszystkich harcerzy (mundur, sztandar, proporce, kronika, symbole harcerskie, ognisko, formy pracy, Prawo Harcerskie, itd.)
Ciekawsze są takie, które obowiązują w określonych środowiskach. Zwyczaje wypracowane przez poszczególne drużyny, kręgi instruktorskie, zastępy. Takimi zwyczajami mogą być: numer i nazwa drużyny, sposób przyjmowania do grona harcerzy, forma przyznawania stopni, obrzędowe elementy zbiórek. Zwyczaje własne mają większą wartość, bo harcerze widzą jak powstają i sami wtedy troszczą się o ich istnienie.
DRUHNO DRUŻYNOWA! DRUHU DRUŻYNOWY!
To na Tobie spoczywa obowiązek dbania o funkcjonowanie obrzędów w Twojej drużynie. Zadbaj o świadome przestrzeganie obrzędów przez harcerzy, tłumacz im dlaczego są i dlaczego każdy z nas powinien im się poddać.
Pomyśl, które ze zwyczajowo przez Was powtarzanych czynności można zaklasyfikować do obrzędów drużyny i rozwiń je. Uświadom harcerzom, że te czynności są charakterystyczne tylko dla Waszej drużyny i właśnie one odróżniają Was od innych drużyn.
NIC NA SIŁĘ!
Nie produkujmy jednak zwyczajów na masową skalę. Nie każde powtarzane czynności spełniają kryteria zostania zwyczajem. Wprowadzenie danej sytuacji do kanonu obrzędów drużyny wymaga wykorzystania odpowiedniego momentu i nastroju.
Zwyczaj nie staje się zwyczajem przez zarządzenie czy mianowanie w rozkazie
Mirek Grodzki